Συστάσεις για τη διενέργεια συμπληρωματικής (adjuvant) ακτινοβολίας εν μέσω πανδημίας covid-19.

Ενημερωτικό άρθρο από το μέλος της επιστημονικής μας επιτροπής, ακτινοθεραπευτή-ογκολόγο κα Ελένη Τσιπνίδου

Aσθενείς με καρκίνο του μαστού που έχουν λάβει κατά το παρελθόν θεραπεία χειρουργείο,χημειοθεραπεία,ορμονοθεραπεία)και δεν λαμβάνουν αγωγή παρά μόνο ορμονοθεραπεία δεν αποτελούν ομάδα υψηλού κινδύνου (high-risk ) και βέβαια υπάρχει ισχυρή σύσταση στις ασθενείς αυτές να πραγματοποιήσουν το εμβόλιο έναντι του covid-19.

Στα πλαίσια αυτά, οι ασθενείς που πρέπει να χειρουργηθούν λόγω καρκίνου μαστού δεν πρέπει να αναβάλλουν το χειρουργείο τους για οποιοδήποτε λόγο καθώς και τη μετέπειτα θεραπεία τους (χημειοθεραπεία,συμπληρωματική ακτινοβολία).

Πιο συγκεκριμένα για την ακτινοθεραπεία μπορεί να γίνουν κάποιες τροποποιήσεις εν μέσω της πανδημίας COVID-19ως προς τη διάρκεια της χορήγησης της (που σημαίνει λιγότερες επισκέψεις στο ακτινοθεραπευτικό τμήμα), με το ίδιο θεραπευτικό όφελος και πάντα βασιζόμενοι σε μεγάλες κλινικές μελέτες που δεν έδειξαν διαφορά ως προς τον τοπικό έλεγχο της νόσου και την τοξικότητα. Ασθενής που νοσεί από covid-19 εξυπακούεται πως αναβάλλει την θεραπεία της μέχρι την πλήρη αποθεραπεία.

Για τα σχήματα ακτινοβολίας και σύμφωνα με τις τροποποιημένες κατευθυντήριες οδηγίες¹ και τα (NCCN quidelines) εν μέσω πανδημίας:

Μπορούν να εφαρμοστούν πιο σύντομα σχήματα ακτινοβολίας (15-19 συνεδρίες που σε πολλές χώρες αποτελούν και την ενδεικνυόμενη θεραπεία standard of care) ή ακόμη και 5 συνεδρίες (είτε 1 φορά την εβδομάδα σε 5 εβδομάδες,είτε σε 5 συνεχόμενες ημέρες ), πάντα στα πλαίσια μιας εξατομικευμένης θεραπείας και αφού προηγηθεί διεπιστημονική συζήτηση -ογκολογικό συμβούλιο).

Πολύ πρόσφατες μελέτες όπως η FAST² KAI η FAST FORWARDᶾ, έδειξαν πως μπορούν να εφαρμοστούν αυτά τα σχήματα, αρκεί να υπάρχουν οι κατάλληλες ενδείξεις (σε ασθενείς άνω των 50 ετών,με πρώιμους καρκίνους Τis,T1-Τ2, με αρνητικούς λεμφαδένες και στις οποίες δεν απαιτείται η επιπρόσθετη ενισχυτική δόση boost στη χειρουργική κοιλότητα), τα οποία ολοκληρώνονται πολύ πιο γρήγορα από τα κλασικά-συμβατικά σχήματα των 30 συνεδριών και δεν διαφέρουν ως προς την τοξικότητα τουλάχιστον την άμεση (για τις απώτερες παρενέργειες απαιτείται παρακολούθηση σε βάθος 10ετίας που χρήζει περαιτέρω διευρεύνησης).

Επίσης προτείνεται και η μερική ακτινοβόληση του μαστού (partial breast irradiation) πάντα βάσει ενδείξεων, που αποτελεί ένα τύπο ακτινοβόλησης που δύναται να ολοκληρωθεί σε 5 εργάσιμες ημέρες και ακτινοβολείται ένα τμήμα μαστού μέσα στο οποίο βρίσκεται και η χειρουργική κοιλότητα (περιοχή του μαστού που υπήρχε ο όγκος ,πριν τη χειρουργική εξαίρεση).

Αυτό που πρέπει να καταστεί σαφές είναι πως η ασθενής πρέπει πάντα να απευθύνεται στο κατάλληλο κέντρο μαστού όπου με σωστή καθοδήγηση από άρτια εκπαιδευμένο προσωπικό θα λάβει τη σωστή καθοδήγηση ( μέσω μιας διεπιστημονικής προσέγγισης ) σχετικά με το είδος θεραπείας που της ταιριάζει.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

E. Coles, C. Aristei et al.International Guidelines on Radiation Therapy for Breast Cancer During the COVID-19 Pandemic .Clinical Oncology 32 (2020), 279-81
Adrian Murray Brunt, FRCR1; Joanne S. Haviland et al,Ten-Year Results of FAST: A Randomized Controlled Trial of 5-Fraction Whole-Breast Radiotherapy for Early Breast Cancer.J ClinOncol (2020) 38:3261-3272.
Adrian Murray Brunt, FRCR1; Joanne S. Haviland et al,Hypofractionated breast radiotherapy for 1 week versus 3 weeks (FAST-Forward): 5-year efficacy and late normal tissue effects results from a multicentre, non-inferiority, randomised, phase 3 trial. The Lancet.com Vol 395 May 23, 2020