«Χειρουργικές οδηγίες» για τις ασθενείς με Καρκίνο Μαστού στην εποχή του COVID-19

από τον κο Χρήστο Μαρκόπουλο, Καθηγητή Χειρουργικής Ιατρικής Σχολής Αθηνών, Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Τμήματος Μαστού της UEMS και μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής της Europa Donna Hellas.

Στη πρωτόγνωρη κατάσταση που βιώνουμε με τον COVID-19, καλό θα ήταν να διευκρινισθούν μερικά πράγματα που απασχολούν και προβληματίζουν τις γυναίκες που είτε αντιμετώπισαν ένα καρκίνο του μαστού παλαιότερα, είτε διαγνώσθηκαν πρόσφατα με έναν όγκο στο μαστό τους.

Οι ασθενείς με καρκίνο του μαστού στο παρελθόν που έχουν ολοκληρώσει τη θεραπεία τους (Χημειοθεραπεία, Ακτινοθεραπεία) και δεν λαμβάνουν καμία αγωγή ή είναι μόνον σε Ορμονοθεραπεία με Ταμοξιφένη ή Αναστολέα Αρωματάσης, ΔΕΝ αποτελούν ομάδα Υψηλού Κινδύνου- “καρκινοπαθείς”- για το συγκεκριμένο λόγο.

Οι ασθενείς που είναι σε χρόνια παρακολούθηση,μεταθέτουν όλες τις προγραμματισμένες εξετάσεις «ρουτίνας» (αιματολογικό έλεγχο,μαστογραφία, αξονικές, κλπ) για λίγο αργότερα, με εξαίρεση την περίπτωση πρόσφατης εμφάνισης συμπτωματολογίας ύποπτης ανάπτυξης μεταστάσεων, κάτι που θα κρίνει ο θεράπων ιατρός τους, κατά προτίμηση μετά από τηλεφωνική επικοινωνία.

Χειρουργικές επεμβάσεις που αφορούν αποκατάσταση του μαστού μετά από μαστεκτομή (αρχική ή 2η φάση),προφυλακτική χειρουργική μείωσης κινδύνου (άμφω μαστεκτομή με αποκατάσταση σε BRCA1/2 γυναίκες) και όλες οι αισθητικές επεμβάσεις του μαστού (μεγέθυνση, σμίκρυνση, ανόρθωση κλπ), αναβάλλονται για αργότερα.

Οι ασθενείς με διάγνωση μη-διηθητικού καρκίνου (DCIS) σε βιοψία με κόπτουσα βελόνη (Corebiopsy), εφόσον δεν υπάρχει ένδειξη διηθητικής νόσου, μπορούν αρχικά να αντιμετωπισθούν με Ορμονοθεραπεία (ER-θετικόDCIS) ή παρακολούθηση(ER-αρνητικό DCIS), και να αντιμετωπισθούν άμεσα με την παρέλευση του κινδύνου του COVID-19.

Στις ασθενείς με διάγνωση διηθητικού καρκίνου και στη παρούσα φάση που είναι η κατάσταση στη χώρα μας, ακολουθούνται οι καθιερωμένες, ανάλογες ενδείξεις αντιμετώπισης της νόσου. Εναλλακτικά ή εφόσον η κατάσταση με τον COVID-19 χειροτερέψει, ασθενείς με ER-θετικό όγκο και παράγοντες «Χαμηλού κινδύνου» μπορούν αρχικά να αντιμετωπισθούν με Ορμονοθεραπεία και εκείνες με παράγοντες «Υψηλού κινδύνου» με Χημειοθεραπεία. Ασθενείς με τριπλά αρνητική ή HER2 θετική νόσο,θα πρέπει να αρχίσουν την ενδεικνυόμενη, συστηματική αγωγή.

Ασθενείς που ολοκλήρωσαν προ-εγχειρητική αγωγή με Χημειοθεραπεία και έχουν μερική ή πλήρη ανταπόκριση, εφόσον έχουν ER-θετικό όγκο, μπορούν να αρχίσουν Ορμονοθεραπεία και η κατάστασή τους να επανεκτιμηθεί σύντομα(σε 1-2 μήνες), όπως και οι ασθενείς με ER και HER2 θετικό όγκο θα πρέπει αρχίσουναντι-HER2 αγωγή και Ορμονοθεραπεία, με σύντομη επανεκτίμηση.

Ασθενείς που πρέπει να χειρουργηθούν άμεσα είναι εκείνες με τριπλά αρνητική νόσο που ολοκλήρωσαν την προ-εγχειρητική αγωγή και ασθενείς που λαμβάνουν προ-εγχειρητική συστηματική θεραπεία (Χημειοθεραπεία ή Ορμονοθεραπεία) και διαπιστώνεται πρόοδος της νόσου.
Είναι σημαντικό να τονισθεί ότι η αντιμετώπιση κάθε νέας περίπτωσης θα πρέπει να εξατομικεύεται και να αποφασίζεται από το Ογκολογικό Συμβούλιο, το οποίο μαζί με όλα τα ανωτέρω θα συν-αξιολογήσει και τη τυχόν συνύπαρξη άλλων παραγόντων που καθιστούν την ασθενή ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου στη περίπτωση νόσησης από COVID-19, όπως: χρόνια αναπνευστική νόσος, καρδιαγγειακά νοσήματα, παχυσαρκία κλπ.

Ο Χρήστος Μαρκόπουλος είναι Καθηγητής Χειρουργικής στην Ιατρική σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι ο ιδρυτής (2000) και Πρόεδρος της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας Μαστού (2000 – 2015). Είναι ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Τμήματος Χειρουργικής Μαστού (UEMS – EBS – Division of Breast Surgery) και επικεφαλής των εξετάσεων για το Ευρωπαϊκό Δίπλωμα στη Χειρουργική Μαστού (European Board of Surgery Qualification – EBSQ in Breast Surgery). Έχει επίσης διατελέσει εκλεγμένο μέλος της Executive Committee της EUSOMA (Ευρωπαϊκή Ένωση Ειδικών στον Καρκίνο του Μαστού) κατά τα έτη 2010 – 2016 και μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής της Europa Donna Hellas.